บทความ
การเลือกใช้และการดูแลรักษาพู่กันสีน้ำ
มิ.ย.
การวาดภาพสีน้ำ เป็นศิลปะที่ได้รับความนิยมมาเสมอ ไม่ว่าจะการเรียน งานอดิเรก หรืออาชีพ เพราะศิลปะเป็นความสุข สนุก และเป็นที่ยอมรับว่าฝึกสมาธิให้เด็กเป็นอย่างดี อุปกรณ์สำคัญที่ใช้นอกจากสีน้ำแล้ว คงหนีไม่พ้นพู่กัน
พู่กันเป็นที่รู้จักกันดี และคงจะเคยใช้งานกันแทบทุกคน แต่พอใช้งานไปสักพัก พู่กันก็มักจะพัง หรือใช้งานได้ไม่ดีเหมือนเดิม นั่นเพราะเราใช้งานไม่ถูกต้อง หรือดูแลรักษาไม่ถูกวิธี ยิ่งถ้าพู่กันชนิดดีและแพง ถ้าปล่อยให้พังไปก็น่าเสียดาย OfficeAce ได้รวบรวมการเลือกใช้ และการดูแลรักษาพู่กันสีน้ำมาให้ค่ะ
ลักษณะและชนิดของพู่กันสีน้ำ
ในการวาดรูปสีน้ำ พู่กันมีผลต่อการลงสีภาพอย่างมาก (มากกว่าสีประเภทอื่น) เนื่องจากความใสของสีน้ำ ถ้าใช้พู่กันที่ไม่ดี งานสีน้ำก็จะออกมาไม่สวย พู่กันสีน้ำที่ดี ควรมีลักษณะขนที่อ่อนนุ่ม สามารถอุ้มน้ำ อุ้มสี ได้มาก มีการคืนตัวที่ดี มีแรงสปริง และแรงดีดพอสมควร พู่กันมี 2 ชนิด คือ
1. พู่กันขนสัตว์
ข้อดี คือ อุ้มน้ำได้เยอะ อุ้มสีได้เยอะ
เหมาะสำหรับงานประเภทวาดภาพที่ต้องเล่นน้ำเล่นสีเยอะ เช่น งานวาดท้องฟ้า กลีบดอกไม้ ข้อด้อยของขนสัตว์คือ เนื่องจากขนมันนุ่ม ฝีแปรงที่ออกมาจะออกนุ่ม มน ไม่ฉาบเฉี่ยวเหมือนเส้นใยสังเคราะห์
2. พู่กันใยสังเคราะห์
ข้อดี คือ ฝีแปรงมีการสปริงตัวได้ดีกว่าขนสัตว์
เหมาะสำหรับ การวาดเส้นเพื่อแสดงออกถึงอารมณ์รุนแรง หรือ ขีดเขียนเส้นเพื่อสร้างสรรค์อามณ์ ข้อด้อยของมันก็คือ อุ้มน้ำได้น้อย อุ้มสีได้ไม่เยอะเหมือนขนสัตว์
หลักการเลือกใช้พู่กันสำหรับสีน้ำ
หัวแตกต่างกันได้งานที่แตกต่างกัน
ลักษณะของหัวพู่กัน แม้ว่าจะมีขนเหมือนกัน แต่กลับมีการตกแต่งหัวพู่กันไม่เหมือนกัน บางอันก็เป็นพุ่มแหลม บางอันก็เป็นแบบหน้าตัด ซึ่งพู่กันทั้งสองแบบนี้ก็ให้ผลการลงสีแตกต่างกัน ควรเลือกให้เหมาะสม หากทาเนื้องานแบบหัวตัดจะได้เนื้อสีมากกว่า แต่ถ้าเป็นงานละเอียดตัดเส้น การเลือกแบบพุ่มแพลมจะดีกว่า
เนื้อพู่กันมีผลต่อการใช้งาน
หัวพู่กันทำมาจากวัสดุที่แตกต่างกัน ซึ่งก็ได้ผลที่แตกต่างกันไปด้วย อย่างเช่นพู่กันที่ทำมาจากขนกระรอก จะมีข้อดีที่เรื่องของการอุ้มน้ำที่ทำได้ดี แต่การสปริงตัวถือว่าปานกลาง และราคาก็แตกต่างกันออกไป
การสปริงตัวของพู่กัน
การสปริงตัวที่ดีย่อมหมายถึง การลงเส้น การเพนท์ จะทำได้ดีขึ้นกว่าเดิม ละเอียดขึ้นกว่าเดิม วิธีเช็คการสปริงตัวของพู่กันไม่ยากเลย เพียงแค่เราบิดหัวพู่กัน(แห้ง)จากนั้นดูการคืนรูป หากคืนตัวได้เร็วและเหมือนเดิมก็ใช่ได้
ยี่ห้อมีผลหรือไม่
พู่กันแต่ละยี่ห้อนั้น มีคุณลักษณะเด่นแตกต่างกันไป (บางยี่ห้อจะใช้ได้ดีกับสีน้ำบางชนิดด้วย) ในท้องตลาดพู่กันมีหลายราคา หลายเกรด หลายยี่ห้อ มียี่ห้อที่นิยมและหาได้ง่าย เช่น Master art, i-paint by sakura, สง่ามะยุระ, Renaissance และ Seikai ซึ่งมีคุณสมบัติและราคาก็ต่างกันไป
แต่ถ้าหากเราเป็นมือใหม่ฝึกหัดลงสีน้ำ เรื่องของยี่ห้อนี่ไม่ต้องคิดมากเลยจ้า เอามาฝึกให้เก่งก่อน
วิธีดูแลรักษาพู่กันสีน้ำ
สิ่งที่สำคัญหลังจากที่เราลงทุนซื้อพู่กันไปแล้วนั่นก็คือ วิธีการเก็บรักษา โดยเฉพาะพู่กันขนสัตว์ที่มีราคาแพง ถ้าเราไม่รักษาอย่างดีแล้ว อุปกรณ์ก็จะเสียหาย และต้องเสียเงินซื้อใหม่ค่ะ วิธีการดูแลรักษาพู่กัน มีดังนี้
1. ใช้พู่กันชนิดที่ตรงกับสีชนิดเดียวเท่านั้น รวมไปถึงพู่กันที่เอาไว้มาสก์หรือกันสี ก็ควรจะเป็นคนละอันกับพู่กันที่ใช้เพนท์ แปรงที่ใช้เพนท์สีน้ำมันหรือสีอะครีลิค มักจะหยาบกว่าแปรงสีน้ำ เพราะสีน้ำมันกับอะคริลิคโดยส่วนมากต้องการแสดงฝีแปรง
2. ไม่ควรวางพู่กันทิ้งไว้แนวตั้งในภาชนะบรรจุน้ำ หรือ แก้วน้ำ ไม่ว่าจะเปียกหรือแห้งก็ตาม ไม่ควรทำไม่ว่าจะวางไว้กี่นาทีก็ตาม เวลาทำงาน ให้วางพู่กันขนานกับพื้น หรือวางไว้บนที่วางพู่กัน
3. ไม่ควรแช่พู่กันในสีเป็นเวลานาน ๆ จะทำให้เกิด capillary action (การที่สีถูกดูดไหลย้อนกลับขึ้นมาบนพู่กัน ไปยังปลอกพู่กัน ซึ่งทำให้ล้างสีออกยาก) เมื่อแปรงถูกจุ่มลงไปในสีซักพักก็สามารถเพนท์ได้แล้ว
4. ไม่ควรจุ่มพู่กันทิ้งในน้ำบริเวณเลยปลอกพู่กันขึ้นไป น้ำจะไหลซึมขึ้นไปบริเวณปลอกพู่กันอีกฝั่งหนึ่งจนไปถึงกาวที่เชื่อมระหว่างหัวพู่กันกับด้ามพู่กันและปลอกพู่กันกับด้าม ทำให้พู่กันเกิดรอยแตกหักหรือด้ามหลวมได้
5. ทำให้หัวพู่กันเปียกจนชุ่มก่อนการใช้งาน ไม่ควรจุ่มพู่กันแห้งลงสีที่ยังแห้งกรังอยู่ ปาดพู่กันไปบริเวณส่วนล่างของที่ใส่น้ำ เพื่อทำให้ฟองอากาศด้านในพู่กันหายไป และวางไว้บริเวณที่วางพู่กันเมื่อต้องการใช้งาน
6. เมื่อหัวพู่กันจุ่มสีและพร้อมเวลาที่จะลงสีแล้ว ควรลงสีทันที เป็นการล้างเอาสีที่ติดบริเวณปลอกออก และอย่าชี้หัวพู่กันขึ้น
7. ล้างพู่กันบ่อย ๆในขณะที่ทำงานในภาชนะใส่น้ำชนาดใหญ่ ถือพู่กันตรง ๆโดยที่ระวังด้ามพู่กันไม่ควรจะอยู่ในน้ำ วนพู่กันในน้ำ บริเวณหัววนให้เร็ว วางพู่กันบริเวณขอบภาชนะใส่น้ำ ถ้าเห็นสีไหนไหลออกมาให้ล้างใหม่ หรือเปลี่ยนน้ำที่ล้างพู่กันใหม่
8. เมื่อคุณล้างพู่กันแล้ว ให้เขย่าพู่กันให้สะเด็ดน้ำแทนที่จะลูบหรือซับด้วยทิชชูหนา ๆ อย่าดึงและรูดพู่กันด้วยทิชชูหนาๆเนื่องจาก ขนพู่กันอาจจะหลุดติดมาด้วย
9. ถ้าต้องการขยี้แปรงบนกระดาษ ให้ใช้แปรงเสียแล้วหรือแปรงที่ไม่แพงมาก (เช่น ขนหมูป่า) ที่ซื้อมาเพื่อใช้ในการทำอย่างนี้โดยเฉพาะ
10. ถ้าใช้สีน้ำแบบตลับแข็ง อย่ากดพู่กันบริเวณด้านบนสีที่แข็งนั้น หรือจิ้มแปรงลงสีที่อัดแข็งตรงๆ ให้ใส่น้ำลงไปบนสีอัดแข็งให้เปียกชุ่มก่อน และจุ่มลงสีในทิศทางเดียวกับที่เราเพนท์
11. ล้างและปรับรูปร่างของพู่กัน เมื่องานเสร็จเรียบร้อยแล้วเสมอ โดยใช้น้ำอุ่นเล็กน้อยและสบู่อ่อนๆ (ไม่ควรเอาผงซักฟอกมาใช้) อาจจะใช้เป็นแชมพูเด็กก็ได้
12. เอาพู่กันวางผึ่งลมเอาไว้ หัวพู่กันที่ไม่มีความยืดหยุ่นหรือขนยาวนั้น เช่น พู่กันขนกระรอก หรือขนแพะแบบญี่ปุ่น จะแห้งเร็วขึ้นเมื่อเราแขวนด้ามให้หัวห้อยลง เพื่อที่จะทำให้ความชื้นไกลออกจากปลายด้ามไปจนถึงปลายพู่กัน
13. อย่าเก็บพู่กันที่ไม่แห้งไว้บริเวณที่มีอากาศถ่ายเทน้อย เนื่องจากพู่กันจะขึ้นรา และทำให้ขนพู่กันเสื่อมสภาพ
14. รักษาพู่กันขนสังเคราะห์ให้เหมือนกับพู่กันขนสัตว์ กฎคือห้ามวางพู่กันทิ้งไว้โดยเอาด้านหัวลง
สาเหตุที่ทำให้พู่กันพังเร็วกัน
พู่กันสีน้ำประกอบไปด้วย ด้ามไม้, ขนพู่กัน, เหล็ก และกาวเรซิน ถึงแม้ว่าการออกแบบจะทำมาอย่างเรียบง่าย แต่พู่กันก็เป็นอุปกรณ์ที่บอบบางและเสียได้ง่าย ๆ ถ้าดูแลไม่ถูกวิธี เหตุผลที่ทำให้พู่กันพังเร็วกัน
– เอาพู่กันไปใช้กับ masking หรือพวกกาวยางกันน้ำ
– ใช้พู่กันซ้ำกับสีอะคริลิคหรือสีน้ำมัน
– เล็มขนพู่กันด้วยกรรไกรหรือมีดโกน
– จุ่มน้ำค้างไว้
– ปล่อยให้เปียกเป็นเวลานาน ๆ
– พยายามกดพู่กันลงขณะเพนท์ จนขนพู่กันลู่ย้อนจากปลอกพู่กัน
บทส่งท้าย
พู่กันก็เปรียบเสมือนอาวุธของนักวาดภาพ การเลือกใช้งานให้ถูก จะช่วยให้ผลงานที่ได้มีคุณภาพและสวยงามยิ่งขึ้น การดูแลรักษาให้ดี ย่อมเป็นการถนอมอาวุธนั้นไว้ ให้มีประสิทธิภาพและใช้ได้นาน ที่สำคัญเราจะได้เก็บอาวุธคู่มือชิ้นเก่งไว้ใช้ให้คุ้มค่า
ลองนำวิธีที่รวบรวมมาให้ไปใช้ดูนะคะ จะได้ใช้อาวุธดี ๆ ไปได้นาน ๆ ไม่ต้องซื้อใหม่บ่อย ๆ
แต่ถ้าใครสนใจจะเลือกซื้อพู่กัน หรืออุปกรณ์ศิลปะอื่น ๆ สามารถเลือกซื้อจากร้านค้าออนไลน์ได้เลยค่ะ